(ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 - ÔÅÕ×ÏÓ 52)
Αριθμός απόφασης: 19/2008
Τμήμα: Άρειος Πάγος σε Τακτική Ολομέλεια
Πρόεδρος: Δ. Λοβέρδος
Εισηγητής: Ι. Σ. Τέντες
Το κατά το άρθρο 939 ΑΚ δικαίωμα των δανειστών για διάρρηξη κάθε απαλλοτριώσεως που έγινε από τον οφειλέτη προς βλάβη τους αφορά κάθε περιουσιακή αξίωση του δανειστή, επομένως και τις ενοχικές αξιώσεις, όπως είναι η αξίωση του εκ προσυμφώνου αγοραστή πράγματος προς πώληση, μεταβίβαση και, εν συνεχεία, παράδοση του προσυμφωνηθέντος πράγματος. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται να συντρέχει ως προϋπόθεση της διαρρήξεως η μη επάρκεια της υπόλοιπης περιουσίας του οφειλέτη.
Άρθρα: 939 και 382 ΑΚ, 949, 69 παρ. 1δ΄και 943 ΚΠολΔ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατά το άρθρο 939 ΑΚ οι δανειστές έχουν το δικαίωμα να απαιτήσουν τη διάρρηξη κάθε απαλλοτριώσεως που έγινε από τον οφειλέτη προς βλάβη τους, εφόσον η υπόλοιπη περιουσία δεν αρκεί για την ικανοποίησή τους. Με το θεσμό της διαρρήξεως σκοπείται η κατοχύρωση της υπεγγυότητας της περιουσίας του οφειλέτη, ήτοι της δυνατότητας των δανειστών να επιληφθούν της περιουσίας του με τα μέσα της αναγκαστικής εκτελέσεως. Αφού ο νόμος δεν διακρίνει, η διάταξη αφορά κάθε περιουσιακή αξίωση του δανειστή, επομένως και τις ενοχικές αξιώσεις που κατά την πρωτογενή τους μορφή έχουν ως αντικείμενο πράγμα, όπως είναι η αξίωση του εκ προσυμφώνου αγοραστή προς πώληση, μεταβίβαση και, εν συνεχεία, παράδοση του προ-συμφωνηθέντος πράγματος. Στην τελευταία αυτή περίπτωση δεν απαιτείται να συντρέχει ως προϋπόθεση της διαρρήξεως η μη επάρκεια της υπόλοιπης περιουσίας του οφειλέτη. Ο νόμος προβλέπει την εν λόγω προϋπόθεση χωρίς να κάνει διάκριση, διότι αντιμετωπίζει τη συνήθη περίπτωση των χρηματικών αξιώσεων, των οποίων η ικανοποίηση επέρχεται με έμμεση εκτέλεση. Αντιθέτως, αν προσυμφωνηθεί η πώληση και μεταβίβαση ακινήτου, ο αγοραστής δύναται να αξιώσει τη σύναψη της κύριας συμβάσεως, ζητώντας την καταδίκη του αντισυμβαλλομένου του σε δήλωση βουλήσεως περί πωλήσεως και μεταβιβάσεως του πράγματος (ΚΠολΔ 949), αλλά περαιτέρω και την εκπλήρωσή της, σωρεύοντας και αίτημα παραδόσεως του πράγματος κατ' άρθρο 69 παρ.1δ' ΚΠολΔ. Μετά δε την έκδοση αποφάσεως, περιέχουσας, πλην της καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως, και καταδίκη σε παράδοση του πράγματος, μπορεί να προβεί σε άμεση εκτέλεση κατά το άρθρο 943 ΚΠολΔ. Η άμεση αυτή και επομένως πληρέστερη ικανοποίηση του δανειστή προϋποθέτει την εξασφάλιση της υπεγγυότητας όχι οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη, αλλά του συγκεκριμένου (προσυμφωνηθέντος) πράγματος. Η αντίθετη εκδοχή, ότι απαιτείται η συνδρομή της αρνητικής προϋποθέσεως της μη επάρκειας της υπόλοιπης, δηλαδή πλέον του προσυμφωνηθέντος πράγματος, περιουσίας, έχει ως αποτέλεσμα, σε περίπτωση υπάρξεως άλλων περιουσιακών στοιχείων, να είναι δυνατή η ικανοποίηση μόνο της δευτερογενούς αξιώσεως προς αποζημίωση (άρθρο 382 ΑΚ) και να παραμελούνται έτσι τα συμφέροντα του δανειστή, αν και ο τελευταίος είναι άξιος μεγαλύτερης προστασίας σε σχέση με τον τρίτο, ο οποίος είτε συμμετείχε στο δόλο του οφειλέτη είτε απέκτησε χωρίς αντάλλαγμα. Επομένως, εφόσον προβάλλεται ως προστατευτέα αξίωσή του η πρωτογενής αξίωση του εκ προσυμφώνου αγοραστή κατά τα ανωτέρω, διαρρηκτέα είναι αμέσως η πράξη με την οποία απαλλοτριώθηκε το προσυμφωνηθέν πράγμα, χωρίς να ενδιαφέρει η ύπαρξη ή μη άλλων περιουσιακών στοιχείων.
