(ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013 - ÔÅÕ×ÏÓ 78)
Αριθμός απόφασης: ΣτΕ Ολ. 3354/2013
Τμήμα: Ολομέλεια
Πρόεδρος: Κ. Μενουδάκος, Πρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Δ. Μακρής, Σύμβουλος
Αντισυνταγματικότητα των διατάξεων του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 περί αυτοδίκαιης απόλυσης και προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας υπαλλήλων
Νομικές Διατάξεις: άρθρα 4 και 103 Σ, 33 ν. 4024/2011
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Οι διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 που αποτελούν έρεισμα των αναφερθεισών διατάξεων της προσβαλλόμενης κοινής υπουργικής αποφάσεως και αφορούν την αυτοδίκαιη απόλυση υπαλλήλων αμέσως ή αφού τεθούν σε προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα, με συνέπεια την κατάργηση των οργανικών θέσεων τις οποίες κατείχαν οι υπάλληλοι αυτοί και την απομείωση αντίστοιχα του αριθμού των οργανικών θέσεων που προβλέπονται στους οικείους οργανισμούς, αντίκεινται στο προαναφερθέν συνταγματικό πλαίσιο που θεσπίζεται με το προπαρατεθέν άρθρο 103 καθώς και στην επίσης συνταγματικώς κατοχυρούμενη αρχή της ισότητας. Και τούτο διότι η μεταβολή αυτή στο υπηρεσιακό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων που έχει συνέπειες στην οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών, αφενός δεν βασίζεται σε προηγούμενο ανακαθορισμό των λειτουργιών του Κράτους και διοικητική αναδιοργάνωσή του κατ’ εκτίμηση των υπηρεσιακών αναγκών και με κριτήριο την αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών, η δε κατάργηση των νομοθετημένων οργανικών θέσεων δεν επέρχεται ως συνέπεια της αναδιαρθρώσεως, και αφετέρου δεν ανάγεται σε πάγια αλλαγή του γενικού καθεστώτος που διέπει τους όρους λύσεως της υπαλληλικής σχέσεως με απόλυση λόγω ορίου ηλικίας και τριακονταπενταετίας. Συγκεκριμένα, εν προκειμένω, ο επιδιωκόμενος, κατά τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, περιορισμός του Κράτους και η μείωση της δημόσιας δαπάνης διενεργείται μέσω της προπεριγραφείσας διαδικασίας αυτοδίκαιης απολύσεως υπαλλήλων αμέσως ή αφού προηγηθεί προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα, που έχει περιορισμένο χρονικά πεδίο εφαρμογής, καταλήγει δε στην αντίστοιχη κατά περίπτωση κατάργηση οργανικών θέσεων και την επακόλουθη τροποποίηση των οικείων οργανισμών των υπηρεσιών, χωρίς να βασίζεται σε προηγούμενο ανακαθορισμό των λειτουργιών του Κράτους και μεταρρύθμιση των οργανωτικών αναγκών της Διοικήσεως με ορθολογικό τρόπο, εν όψει και των υφισταμένων εν γένει πόρων και μέσων, με τήρηση του προεκτεθέντος συνταγματικού πλαισίου, η δε σκοπούμενη οργάνωση των επιμέρους υπηρεσιών είναι παρεπόμενο αποτέλεσμα διαδικασίας απομακρύνσεως μονίμων υπαλλήλων με κριτήρια (ηλικία υπαλλήλου και χρόνος υπηρεσίας) τυχαία και συμπτωματικά μη συνδεόμενα με τον επιδιωκόμενο σκοπό και θεσπιζόμενα κατ’ απόκλιση των γενικώς και παγίως ισχυουσών διατάξεων. Κατά συγκλίνουσα προς την πλειοψηφία γνώμη των Συμβούλων Δ. Αλεξανδρή, Ιω. Γράβαρη και Θ. Αραβάνη, οι διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 περί αυτοδίκαιης απολύσεως και προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας υπαλλήλων έρχονται σε αντίθεση εκτός των αναφερθεισών διατάξεων του Συντάγματος και προς την αρχή της αξιοκρατίας. Κατά συγκλίνουσα προς την πλειοψηφία γνώμη των Συμβούλων Ε. Γαλανού, Σπ. Μαρκάτη, Α. Καλογεροπούλου, Β. Αναγνωστοπούλου-Σαρρή οι διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 περί αυτοδίκαιης απολύσεως και προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας υπαλλήλων έρχονται σε αντίθεση μόνον προς τις διατάξεις του άρθρου 103 του Συντάγματος που κατοχυρώνουν την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων. Επίσης κατά συγκλίνουσα προς την πλειοψηφία γνώμη του Συμβούλου Γ. Ποταμιά, οι εν λόγω διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 έρχονται σε αντίθεση προς τις διατάξεις των άρθρων 4 παράγραφος 4 και 103 παράγραφοι 2 και 4 του Συντάγματος. Τέλος κατά συγκλίνουσα προς την πλειοψηφία γνώμη της Συμβούλου Όλγας Ζύγουρα, οι διατάξεις αυτές του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 έρχονται σε αντίθεση προς τις διατάξεις του άρθρου 103 του Συντάγματος που κατοχυρώνουν την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και δεδομένου ότι δυνάμει αυτών δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις απολύονται χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του εν λόγω άρθρου 103. Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Ε. Αντωνόπουλος, Γ. Τσιμέκας, Αντ. Ντέμσιας, Σπ. Χρυσικοπούλου, Κ. Φιλοπούλου και Κ. Πισπιρίγκος και η Πάρεδρος Σ. Βιτάλη, κατά την γνώμη των οποίων οι αναφερθείσες διατάξεις των οποίων αμφισβητείται το συνταγματικό κύρος μεταβάλλει το όριο ηλικίας αποχωρήσεως των αυτοδικαίως απολυομένων υπαλλήλων, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει τριάντα πέντε έτη πραγματικής και συντάξιμης δημόσιας υπηρεσίας, από το εξηκοστό (60ό), τουλάχιστον στο πεντηκοστό πέμπτο (55ο) έτος της ηλικίας τους. Το εν λόγω ηλικιακό όριο, το οποίο συντρέχει σωρευτικά με την συμπλήρωση κατ’ ελάχιστον τριάντα πέντε (35) ετών πραγματικής και συντάξιμης υπηρεσίας, δηλαδή, με την συμπλήρωση τόσου χρόνου υπηρεσίας ώστε να αποκτήσουν οι υπάλληλοι αυτοί δικαίωμα πλήρους συντάξεως, έχει ως δικαιολογητική βάση την ανάγκη του περιορισμού του κράτους και της μειώσεως της δημόσιας δαπάνης (βλ. σελ. 7 αιτιολογικής εκθέσεως του ν. 4024/2011) εν όψει μάλιστα των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Χώρα κατά την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 - 1205, που ψηφίστηκε με τον ν. 3985/2011 (φ. 151) και εξειδικεύθηκε με τις διατάξεις των ν. 3986/2011 (φ. 152) και ν. 4002/2011 (φ. 180), (βλ. σελ. 1 της αιτιολογικής εκθέσεως). Ο νομοθέτης στο πλαίσιο της δυνατότητάς του να καθορίζει το ενδεδειγμένο κατά το Σύνταγμα όριο ηλικίας αποχωρήσεως των υπαλλήλων εν όψει των υφισταμένων εκάστοτε οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών έλαβε, εν προκειμένω, υπ’ όψιν του ότι με την συμπλήρωση κατ’ ελάχιστον τριάντα πέντε (35) ετών πραγματικής και συντάξιμης δημόσιας υπηρεσίας, έχει παρασχεθεί στους υπαλλήλους αυτούς η ευχέρεια να αποδώσουν «ό,τι ηδύναντο στην υπηρεσία τους και να εξελιχθούν υπηρεσιακά» και ότι έχουν αποκτήσει δικαίωμα πλήρους συντάξεως. Ο καθορισμός, επομένως, των ειδικών αυτών προϋποθέσεων αποχωρήσεως των δημοσίων υπαλλήλων γίνεται με γενικά και αντικειμενικά κριτήρια και δεν παραβιάζει την αρχή της ισότητας, είναι δε εύλογος εν όψει των διδαγμάτων της κοινής πείρας και δεν έρχεται σε αντίθεση προς την συνταγματική κατοχύρωση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων συνταγματικές διατάξεις. Για την αποχώρηση από την υπηρεσία όσων υπαλλήλων πληρούν τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις δεν απαιτείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 103 του Συντάγματος η προηγούμενη σχετική κρίση υπηρεσιακού συμβουλίου (βλ. ΣτΕ 1877, 1878/1980 Ολομέλεια, 2150/1984 Ολομέλεια). Τέλος, κατά το μέρος που πλήττεται η ανέλεγκτη ακυρωτικά ουσιαστική εκτίμηση του νομοθέτη για τους λόγους του δημοσίου συμφέροντος που υπαγόρευσαν την θέσπιση ειδικών προϋποθέσεων αποχωρήσεως των υπαλλήλων, ο σχετικός λόγος είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος. Κατά την μειοψηφήσασα ειδικότερη γνώμη των Συμβούλων Μ. Βηλαρά, Ιω. Μαντζουράνη και Ε. Κουσιουρή, οι μνησθείσες διατάξεις άρθρου 33, είναι οριακά ανεκτές από το Σύνταγμα. Επομένως κατά την αναφερθείσα μειοψηφία είναι απορριπτέοι οι λόγοι περί αντιθέσεως των διατάξεων του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 προς την διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 103 του Συντάγματος και την αρχή της ισότητας και της αξιοκρατίας.
(Δέχεται την αίτηση ακύρωσης)
