(ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2005 - ÔÅÕ×ÏÓ 34)
Αριθμός απόφασης: 1638/2005
Τμήμα: ΣΤ΄ (Ποιν.) ΑΠ
Εισηγητής: Φ. Καϋμενάκης
Δωροδοκία (παθητική) υπαλλήλου ασάφεια ως προς το χρόνο τέλεσης εφαρμοστέα διάταξη επί νομοθετικής μεταβολής.
235 ΠΚ, 2 παρ. 1 ΠΚ, νόμος 2802/2000.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατά το άρθρο 235 του ΠΚ, όπως ίσχυε πριν από την αντικατάστασή του με το άρθρο δεύτερο του ισχύοντος από 3-3-2000 Νόμου 2802/2000, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ο υπάλληλος που απαιτεί ή δέχεται ή προσφέρεται να δεχτεί δώρα ή άλλα ανταλλάγματα που δεν δικαιούται ή την υπόσχεση τέτοιων δώρων ή ανταλλαγμάτων για ενέργεια ή παράλειψη του μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, η οποία είναι αντίθετη στα καθήκοντα του ή ανάγεται στην υπηρεσία του.
Μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο δεύτερο του Ν. 2802/2000, η πιο πάνω διάταξη ορίζει ότι τιμωρείται με την πιο πάνω ποινή ο υπάλληλος, ο οποίος κατά παράβαση των καθηκόντων του ζητεί ή λαμβάνει, άμεση ή με τη μεσολάβηση τρίτου, για τον εαυτό του ή για τρίτο ωφελήματα οποιασδήποτε φύσης ή δέχεται υπόσχεση τούτων, προκειμένου να προβεί σε ενέργεια ή παράλειψη που υπάγεται στα καθήκοντά του ή αντίκειται σε αυτά. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, από την έναρξη ισχύος του Ν. 2802/2000, η προβλεπόμενη από το άρθρο 235 ΠΚ αξιόποινη πράξη της παθητικής δωροδοκίας του υπαλλήλου στοιχειοθετείται μόνον για τις μελλοντικές ενέργειες ή παραλείψεις αυτού, ενώ προκειμένου για ήδη τελειωμένη ενέργεια ή παράλειψη η πράξη αυτή κατέστη ανέγκλητη.
Με αυτά που δέχτηκε το Εφετείο διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του ασαφείς αιτιολογίες που καθιστούν ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο για την ορθή ή μη εφαρμογή της παραπάνω ουσιαστικής ποινικής διάταξης του άρθρου 235 ΠΚ, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο δεύτερο του Ν. 2802/2000 και σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 ΠΚ εφαρμόζεται ως ευμενέστερη διάταξη στις περιπτώσεις που η πράξη της παθητικής δωροδοκίας αφορά σε ήδη τελειωμένες ενέργειες του δράστη και είναι πλέον ανέγκλητη. Ειδικότερα προκύπτει ασάφεια τόσο στο αιτιολογικό όσο και στο διατακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης σχετικά με το αν τα απαιτηθέντα και ληφθέντα από τον αναιρεσείοντα ωφελήματα αφορούσαν σε ήδη τελειωμένη ή σε μελλοντική υπηρεσιακή ενέργεια αυτού. Έτσι, ενώ γίνεται δεκτό ότι αυτός ζήτησε το αναφερόμενο στην απόφαση ποσό των 2.500 ευρώ στις 11-6-2003 και το έλαβε στις 13-6-2003, για να εκδώσει τις ευνοϊκές για τους αλλοδαπούς αποφάσεις, από τις αναφερόμενες στο σκεπτικό και στο διατακτικό αποφάσεις που πράγματι αυτός εξέδωσε προκύπτει ότι αυτές είχαν εκδοθεί στις 11-6-2003, δηλαδή την ίδια ημέρα που αυτός φέρεται κατά τις παραδοχές της απόφασης ότι ζήτησε το ανωτέρω χρηματικό ποσό, χωρίς να διευκρινίζεται αν, όταν ζήτησε το χρηματικό αυτό ποσό στις 11-6-2003, είχε ήδη εκδώσει τις ευνοϊκές για τους αλλοδαπούς αποφάσεις ή τις εξέδωσε την ίδια μεν ημέρα, δηλαδή στις 11-6-2003, αλλά αφού προηγουμένως είχε ζητήσει το χρηματικό ποσό για να τις εκδώσει. Το περιστατικό αυτό του ακριβούς χρόνου έκδοσης των επίμαχων αποφάσεων από τον αναιρεσείοντα αυτουργό της παθητικής δωροδοκίας είναι κρίσιμο γιατί το έγκλημα της παθητικής δωροδοκίας στοιχειοθετείται μόνο για τις μελλοντικές ενέργειες ή παραλείψεις του υπαλλήλου, ενώ προκειμένου για ήδη τελειωμένη ενέργεια ή παράλειψη η πράξη αυτή κατέστη ανέγκλητη. Έτσι, όμως, λόγω της ασάφειας αυτής που έχει εμφιλοχωρήσει στο πόρισμα της απόφασης ως προς το περιστατικό αυτό, καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από τον Άρειο Πάγο της ορθής ή μη εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 235 ΠΚ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο δεύτερο του Ν. 2802/2000, με αποτέλεσμα η απόφαση να στερείται νόμιμης βάσης.
