ΠΕΡΙΛΗΨΗ
H Ολομέλεια του Αρείου Πάγου (τακτική ή πλήρης), όπως με τις ως άνω διατάξεις (ν. 3810/1957) (πολιτικές ή ποινικές) ορίζεται, έχει αρμοδιότητα να επιληφθεί μόνον επί υποθέσεων αναιρετικής διαδικασίας, εναντίον των οποίων δηλαδή έχει ασκηθεί το από το νόμο προβλεπόμενο τακτικό ένδικο μέσο της αναιρέσεως, εξετάζοντας το νομικό μέρος της υπόθεσης. Συνεπώς, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου (Ποινική ή Πολιτική) δεν έχει, πέρα από τις ως άνω περιπτώσεις, πρωτογενή εξουσία, ήτοι εξουσία να ερευνήσει την υπόθεση και πέρα από το νομικό της μέρος, όπως συμβαίνει επί επαναλήψεως της διαδικασίας, κατά την οποία το κατά νόμο αρμόδιο δικαστήριο, προκειμένου να ελεγχθεί η βασιμότητα του επιδιωκόμενου με αυτήν σκοπού, που είναι η διεξαγωγή νέας δίκης, επί τη βάσει νέων στοιχείων, ερευνά την υπόθεση κατ' ουσίαν και κρίνει βάσει των αποδεικτικών στοιχείων, που προσκομίζονται κατά τη διαδικασία της επανάληψης. Αυτό ενισχύ-εται, άλλωστε, και από το γεγονός ότι όλες οι προπαρατεθείσες διατάξεις, που ρυθμίζουν τα σχετικά με την αρμοδιότητα της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, αναφέ-ρονται σε υποθέσεις, που έχουν ανακύψει κατόπιν ασκήσεως του τακτικού ενδίκου μέσου της αναιρέσεως. Σύμφωνα, επομένως, με αυτά, προκειμένου περί της επαναλήψεως διαδικασίας (που υπάγεται στις «έκτακτες διαδικασίες») και εφόσον αρμόδιο να κρίνει τη σχετική αίτηση είναι το Συμβούλιο του Αρείου Πάγου: α) η σχετική απόφαση εις ουδέν ένδικο μέσον υπόκειται και β) δεν υπάρχει στάδιο (δυνατότητα) παραπομπής της υπόθεσης στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, έστω και αν η σχετική απόφαση ληφθεί με πλειοψηφία μιας ψήφου, αφού κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Δεν παρέχεται, δηλαδή, η δυνατότητα στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου να επιληφθεί μιας υπόθεσης, χωρίς να εκκρεμεί αναιρετική διαδικασία, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αφού, εξάλλου, στην αναίρεση, η αρμοδιότητα των Τμημάτων ή της Ολομέλειας εκτείνεται στην έρευνα της νομικής ορθότητας της απόφασης ή του βουλεύματος, χωρίς το δικαστήριο να μπορεί να υπεισέλθει στην εκτίμηση και διαπίστωση των πορισμάτων της αποδεικτικής διαδικασίας, όπως συμβαίνει επί αιτήσεως επαναλήψεως της διαδικασίας. Στην περίπτωση δηλαδή της επαναλήψεως της διαδικασίας, το αρμόδιο τμήμα του Αρείου Πάγου ερευνά μεν την ουσία της υποθέσεως και εκδίδει σχετικό αποδεικτικό πόρισμα, πλην αυτό λαμβάνει χώρα κατά ρητή επιταγή του νόμου. Ενεργεί, δηλαδή, ως δικαστήριο της ουσίας (όπως και στην περίπτωση που εκδικάζει έφεση κατ' αποφάσεως του Συμβουλίου Εφετών, επί αιτήσεως εκδόσεως -άρθρο 451 Κ.Π.Δ.) Και, συνεπώς, οι σχετικές αποφάσεις του λαμβάνονται, όπως οι αποφάσεις όλων των δικαστηρίων της ουσίας, χωρίς, όμως, αυτές να υπόκεινται σε κάποιο ένδικο μέσο ούτε να υπάρχει στάδιο οποιασδήποτε άλλης περαιτέρω διαδικασίας, εκτός αυτής της επαναλήψεως, ήτοι της διεξαγωγής νέας δίκης, αν κριθεί ότι συντρέχουν οι από το νόμο προβλεπόμενες προς τούτο προϋποθέσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, το Ζ' Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, που συνήλθε σε Συμβούλιο, δικάζοντας επί αιτήσεως του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη, με την οποία και για τους λόγους που αναφέρονταν σ' αυτή ζητούσε την επανάληψη της ποινικής διαδικασίας, που περατώθηκε με την από 15-11-1922 αμετάκλητη απόφαση του «Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου» και με την οποία παππούς του αιτούντος Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης είχε καταδικασθεί στην ποινή του θανάτου, εξέδωσε την υπ' αριθμ. 1533/2009 απόφασή του, με την οποία έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι συνέτρεχαν οι νομικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις, ώστε να επαναληφθεί η εν λόγω ποινική διαδικασία. Όμως και επειδή η απόφαση αυτή ελήφθη με πλειοψηφία μιας ψήφου (3-2), το Δικαστήριο παρέπεμψε την υπόθεση στην Τακτική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, προκειμένου να επιληφθεί αυτή της υπόθεσης. Η απόφαση, όμως, αυτή δεν σχετίζεται με την αναιρετική διαδικασία, αλλά είναι απόρροια της πρωτογενούς εξουσίας, που έχει ο Άρειος Πάγος (και ειδικότερα το αρμόδιο Ποινικό Τμήμα του) να κρίνει αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις (νομικές και πραγματικές) εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 525 επ. Κώδ.Ποιν.Δικ., χωρίς μάλιστα, στην περίπτωση αυτή, να παρέχεται ένδικο μέσο κατ΄ αυτής (αποφάσεως). Επομένως, εφόσον δεν προβλέπεται από το νόμο δυνατότητα παραπομπής της υπόθεσης στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου ούτε αναγνωρίζεται σχετική δυνατότητα στην Ολομέλεια να κρίνει επί της εν λόγω υποθέσεως, η προκειμένη παραπομπή δεν είναι παραδεκτή, το δικαστήριο δε όφειλε, μετά την ως άνω κρίση του, να προέλθει στην ολοκλήρωση της διαδικασίας, κατά τα από το νόμο προβλεπόμενα, δηλαδή είτε να διατάξει την επανάληψη της ποινικής διαδικασίας, ήτοι τη διεξαγωγή νέας δίκης, αν θεωρούσε ότι αυτή ήταν αναγκαία είτε, σε αντίθετη περίπτωση, να εφαρμόσει τα από το νόμο προβλεπόμενα (άρθρα 370 περ. β' Κ.Π.Δ., 111, 112, 113 Π.Κ.).
Επειδή, μετά από αυτά, πρέπει να κηρυχθεί απαράδεκτη η ως άνω παραπομπή.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Κηρύσσει απαράδεκτη την με την υπ΄ αριθμ. 1533/2009 απόφαση του Ζ' Τμήματος του Αρείου Πάγου παραπομπή της αναφερομένης σ' αυτή υποθέσεως στην Ολομέλεια. Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 17 Δεκεμβρίου 2009. Και Εκδόθηκε στην Αθήνα στις 14 Ιανουαρίου 2010.
Σχόλιο
Όταν ο Άρειος Πάγος καλείται (έπειτα από 87 χρόνια!) να ξαναγράψει την Ιστορία, το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να επικαλεστεί το νομικό-τυπικό οπλοστάσιο για ν' αποφύγει την ουσία. Αυτό έκανε η ΟλομΑΠ με την πιο πάνω απόφασή της. Αντίθετα, ανεπιτυχώς η απόφαση 1533/2009 του Ζ΄ Τμήματος προσπάθησε να ισορροπήσει μεταξύ τύπου και ουσίας, δεχόμενη μεν ότι συνέτρεχαν οι νομικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις ώστε να επαναληφθεί η ποινική διαδικασία που περατώθηκε με την από 15-11-1922 αμετάκλητη απόφαση του Έκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου, με την οποία είχε καταδικαστεί στην ποινή του θανάτου, μεταξύ άλλων, και ο παππούς του αιτούντος την επανάληψη της διαδικασίας («Δίκη των ‘Εξι»), παραπέμποντας όμως την κρίση επί της ουσίας, την υπόθεση στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Εδώ όμως διπλά έσφαλε: Και ο νομικός-τυπικός λόγος δεν ήταν ορθός, όπως απέδειξε η πιο πάνω απόφαση της Ολομέλειας, και η επί της ουσίας κρίση ήταν κολοβή. Η απόφαση της Ολομέλειας κήρυξε απαράδεκτη την παραπομπή σ΄ αυτήν της υπόθεσης από το Ζ΄ Τμήμα (και ορθώς) αλλά (ορθότατα) δεν ανέπεμψε την υπόθεση στο Τμήμα αυτό για να ολοκληρώσει την κρίση του. Είπε απλώς τι έπρεπε να είχε κάνει το δικαστήριο του Ζ΄ Τμήματος για την ολοκλήρωση της κρίσης του επί της ουσίας, αλλά δεν διέταξε τίποτε. Τώρα υπάρχει μια απόφαση του Ζ΄ Τμήματος του ΑΠ που δέχεται ότι συντρέχουν οι νομικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις για την επανάληψη της διαδικασίας (της «Δίκης των Έξι»), χωρίς να διατάσσει και αυτή τίποτε! Χωρίς «διά ταύτα», πέραν της εσφαλμένης παραπο-μπής της υπόθεσης στην Ολομέλεια. Υπάρχει η σκέψη να εισαχθεί πάλι η υπόθεση στο Τμήμα (προφανώς με νέα αίτηση του ενδιαφερομένου ή του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου) για συμπλήρωση της απόφασής του. Να ακυρωθεί με αυτήν η καταδικαστική απόφαση του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου του 1922 και να παύσει οριστικά η ποινική δίωξη λόγω παρα-γραφής! Καλύτερα θα ήταν να έμεναν τα πράγματα ως έχουν, με «κολοβή» την τελική κρίση. Έτσι κι αλλιώς, ο απόγονος του καταδικασμένου πολιτικού πήρε την ηθική δικαίωση που ήθελε (ουσιαστικά βάσιμη η αίτησή του), ενώ η λόγω παραγραφής για την παύση αναδρομικά της ποινικής δίωξης ουδέν θα προσθέσει σ΄ αυτήν. Αντίθετα, αν ολοκληρωθεί η απόφαση του Ζ΄ Τμήματος, «ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου». Ο Άρειος Πάγος θα πρέπει να ιδρύσει νέο Τμήμα για να δικάζει αποκλειστικά τις επαναλήψεις των πολιτικών δικών της πολυτάραχης ελληνικής ιστορίας (π.χ. της δίκης Μπελογιάννη), εμπλεκόμενος στα σκοτεινά γρανάζια της Πολιτικής και της Ιστορίας.
Ι. Μανωλεδάκης
