(ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2006 - ÔÅÕ×ÏÓ 37)
Αριθμός απόφασης: ΣτΕ 414/2006
Τμήμα: -
Πρόεδρος: Π. Φλώρος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Μ. Παπαδοπούλου, Πάρεδρος
Είναι συνταγματικώς ανεκτές οι περιοριστικές σε βάρος των γυναικών ποσοστώσεις για την πρόσβαση στη σχολή αξιωματικών της ελληνικής αστυνομίας σε ποσοστό 15%, έναντι 85% των ανδρών.
Άρθρα 116 παρ. 2 Συντάγματος, 2 παρ. 2 Οδηγίας 76/207ΕΚ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Με την έφεση αυτή ζητείται η εξαφάνιση της 2218/2002 απόφασης του ΔΕφΑθ, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως της εκκαλούσας κατά της παραλείψεως της Διοικήσεως να τη θεωρήσει ως επιτυχούσα των ειδικών κατηγοριών του άρθρου 42 ν. 1481/1984 με το σύστημα του ενιαίου απολυτηρίου και εισαγομένη στη σχολή αστυφυλάκων της ελληνικής αστυνομίας κατά τις γενικές εισιτήριες εξετάσεις του έτους 2000 στα ΑΕΙ και να την καλέσει για κατάταξη στην πιο πάνω σχολή.
Ως νομικές διατάξεις για την κρίση του δικαστηρίου επελέγησαν το άρθρο 4 παρ. 1 και 2, καθώς και το άρθρο 116 παρ. 2 του Συντάγματος (όπως ίσχυε προ της αναθεωρήσεως από την Ζ΄ Αναθεωρητική Βουλή του 2001), καθώς και το άρθρο 2 της Οδηγίας 76/207/ΕΟΚ «περί της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση σε απασχόληση, την επαγγελματική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας».
Όσον αφορά στις διατάξεις της Οδηγίας, αναφέρεται στη σκέψη 4 της απόφασης ότι αυτές, όπως και οι διατάξεις του Συντάγματος, είναι άμεσα εφαρμοστέες από τα εθνικά δικαστήρια.
Από το σύνολο των προπαρατεθειμένων διατάξεων προκύπτει ότι αυτές θεσπίζουν την αρχή της ισότητας των δύο φύλων κατά την πρόσβαση στα διάφορα επαγγέλματα, και στην εκπαίδευση που είναι απαραίτητη για την άσκηση των επαγγελμάτων αυτών. Απόκλιση από την αρχή αυτή, πέρα από την περίπτωση των θετικών μέτρων, είναι θεμιτή μόνο εφόσον προβλέπεται από ειδική διάταξη νόμου και προκύπτει από το νόμο αυτό ή τις προπαρασκευαστικές εργασίες του σε συνδυασμό και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, ότι η απόκλιση αυτή θεσπίστηκε με βάση συγκεκριμένα και πρόσφορα κριτήρια, τα οποία επιτρέπουν στους ενδιαφερόμενους πολίτες και τα δικαστήρια να ελέγχουν, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, αν η εισαγόμενη απόκλιση δικαιολογείται από αποχρώντες λόγους και είναι αναγκαία και πρόσφορη για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού.
Κρίνεται ότι από το περιεχόμενο των διατάξεων του ν. 2226/1994 και την εισηγητική έκθεση του ν. 2713/1999, συνάγεται ότι για τη θέσπιση ποσοστώσεων εισαγωγής γυναικών στη Σχολή της Ελληνικής Αστυνομίας σε ποσοστό έως 15% ελήφθησαν υπόψη και εκτιμήθηκαν: α) ο χαρακτήρας της Ελληνικής Αστυνομίας ως στρατιωτικώς οργανωμένου και ένοπλου σώματος και η αποστολή της, που συνίσταται στην πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος, στην περιφρούρηση του δημοκρατικού πολιτεύματος και της έννομης τάξης στην αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών β) οι δραστηριότητες της ΕΛΑΣ και η φύση και οι συνθήκες άσκησης των δραστηριοτήτων αυτών κάτω από δυσμενείς τοπικές και χρονικές συνθήκες και σε εικοσιτετράωρη βάση, συνήθως υπό καθεστώς έντασης και βίας, που απαιτούν, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, προσωπικό που διαθέτει αυξημένο επίπεδο φυσικής και μυϊκής δύναμης, ιδιαίτερα σωματικά προσόντα, ταχύτητα, αντοχή, υψηλό βαθμό θάρρους και ψυχραιμίας, προσόντα στα οποία, κατά την κοινή πείρα, υπερτερούν οι άνδρες έναντι των γυναικών γ) οι βιολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, οι οποίες, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και τα διδάγματα της κοινής πείρας, επιτρέπουν στους άνδρες να ασκούν με πιο αποτελεσματικό τρόπο τις παραπάνω δραστηριότητες που απαιτούν αυξημένα φυσικά και σωματικά προσόντα, δ) οι συγκεκριμένες δραστηριότητες της ΕΛΑΣ και τα αντίστοιχα καθήκοντα του προσωπικού της, για την αποτελεσματική άσκηση των οποίων ο παράγοντας του φύλου δεν ασκεί ιδιαίτερη επιρροή, καθώς και οι συγκεκριμένες δραστηριότητές της, για την άσκηση των οποίων, λόγω της φύσης τους και των σκληρών συνθηκών υπό τις οποίες ασκούνται αλλά και λόγω των βιολογικών διαφορών των δύο φύλων, ο ίδιος παράγοντας διαδραματίζει, σύμφωνα με τα διδάγματα της λογικής και της κοινής πείρας, αποφασιστικό ρόλο, σε συνδυασμό με τα συγκεκριμένα ποσοστά του αστυνομικού προσωπικού της ελληνικής Αστυνομίας που διατίθενται για την άσκηση των παραπάνω δύο κατηγοριών δραστηριοτήτων (15% και 85% αντιστοίχως), ε) η κάλυψη των διοικητικών δραστηριοτήτων της ΕΛΑΣ, στην άσκηση των οποίων ο παράγοντας φύλο δεν διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο, και από τους ευάριθμους πολιτικούς υπαλλήλους που υπηρετούν στην ΕΛΑΣ….
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι ο σκοπός δημόσιου συμφέροντος στην εξυπηρέτηση του οποίου αποβλέπει ο νομοθέτης με την καθιέρωση των προαναφερόμενων ποσοστώσεων κατά την εισαγωγή των γυναικών στις σχολές Αστυφυλάκων και Αξιωματικών της Αστυνομίας Πόλεων, είναι η αποτελεσματική εκτέλεση της αποστολής της ελληνικής αστυνομίας, για την εκπλήρωση της οποίας είναι αναγκαία η άσκηση από το αστυνομικό προσωπικό συγκεκριμένων δραστηριοτήτων που απαιτούν ιδιαίτερα φυσικά και σωματικά προσόντα, στα οποία, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, υπερτερούν οι άνδρες έναντι των γυναικών. Εξάλλου, τα κριτήρια στα οποία στηρίχθηκε ο νομοθέτης για να θεσπίσει τις επίδικες ποσοστώσεις, είναι συγκεκριμένα, αντικειμενικά και πρόσφορα σύμφωνα και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, για να δικαιολογήσουν την εισαγόμενη με τις ποσοστώσεις αυτές απόκλιση από την αρχή της ισότητας των δύο φύλων κατά την πρόσβαση στο επάγγελμα του αστυνομικού υπαλλήλου και στην εκπαίδευση που είναι απαραίτητη για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού.
Σχόλιο:
Η απόφαση αυτή βασίζεται στο άρθρο 116 παρ. 2 του Συντάγματος όπως είχε προ της αναθεωρήσεως του 2001, οπότε δεν ήταν ίσως τόσο εμφανής η συνταγματική επιταγή του αποκλεισμού των παρεκκλίσεων από την αρχή της ισότητας, όπως έγινε με την αναθεώρηση του άρθρου 116 παρ. 2 από την Ζ΄ Αναθεωρητική Βουλή (παρόλα αυτά, και μετά την ψήφιση του νέου άρθρου 116 παρ. 2, η Ολομέλεια, με την απόφαση ΣτΕ Ολ 1986/2005 έκρινε κατά οριακή πλειοψηφία ότι δεν αποκλείονται εφόσον τηρούν ορισμένες αναφερόμενες σε αυτήν προϋποθέσεις οι ποσοστώσεις σε βάρος των γυναικών ).
Άννα Κοντοθανάση, Δικηγόρος
