(ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 - ÔÅÕ×ÏÓ 100)
Αριθμός απόφασης: ΑΠ 1060/2019
Τμήμα: Ζ΄
Πρόεδρος: Αγγελική Αλειφεροπούλου, Αντ/δρος, Εισαγγελέας: Ιωάννης Χαλντούπης, Αντ/λεας
Εισηγητής: Γεώργιος Κόκκορης
Έκδοση ακάλυπτης επιιταγής από κοινού. Συναυτουργία στην έκδοση ακάλυπτης επιταγής μπορεί να νοη-θεί μόνο στην περίπτωση της από κοινού έκδοσης (υπογραφής) της ίδιας επιταγής από περισσότερα πρό-σωπα. Αναιρείται η απόφαση λόγω εσφαλμένης ερμηνείας, εσφαλμένης εκ πλαγίου εφαρμογής των ουσια-στικών ποινικών διατάξεων των άρθρων 45 ΠΚ και 79 παρ. 1 Ν. 5960/1933 και λόγω έλλειψης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, αφού δεν προκύπτει από το αιτιολογικό ούτε σε συνδυασμό με το διατακτικό της πόσες υπογραφές υπάρχουν επί των σωμάτων των επίμαχων ακάλυπτων επιταγών.
45 ΠΚ, 79 παρ. 1 ν. 5960/1933, 510 παρ. 1 περ. Δ΄-Ε΄ ΚΠΔ.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
[…] Κατά το άρθρο 45 ΠΚ, «αν δύο ή περισσότεροι τέλεσαν από κοινού αξιόποινη πράξη, καθένας τους τιμωρείται ως αυτουργός». Με τον όρο «από κοινού» νοείται αντικειμενικά σύμπραξη στην εκτέλεση της κύριας πράξης και υποκειμενικά κοινός δόλος, δηλαδή ότι ο κάθε συμμέτοχος θέλει ή αποδέχεται την πραγμάτωση της αντικειμενικής υπόστασης του δια-πραττόμενου εγκλήματος, γνωρίζοντας ότι και οι λοιποί συμμέτοχοι πράττουν με δόλο τελέσεως του ίδιου εγκλήματος. Η σύμπραξη στην εκτέλεση της κύριας πράξης μπορεί να συνίσταται ή στο ότι καθένας πραγματώνει την όλη αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος ή ότι το έγκλημα πραγματώνεται με συγκλίνουσες επί μέρους πράξεις των συμμετόχων, ταυτό-χρονες ή διαδοχικές. Για τον έλεγχο υπό του Αρείου Πάγου της ορθής ερμηνείας και εφαρμογής του άρθρου 45 ΠΚ πρέ-πει να αναφέρονται στην απόφαση τα πραγματικά περιστατικά, βάσει των οποίων το δικαστήριο δέχθηκε ότι ο δράστης συμμετείχε στην τέλεση του εγκλήματος, ως συναυτουργός (ΟλΑΠ 50/1990).
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 79 παρ. 1 του Ν 5960/1933 «περί επιταγής», όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ΝΔ 1325/1972, ορίζεται ότι: «ο εκδίδων επιταγή μη πληρωθείσα επί πληρωτού παρά τω οποίω δεν έχει αντίστοιχα διαθέσιμα κεφάλαια κατά τον χρόνον της εκδόσεως της επιταγής ή της πληρωμής ταύτης, τιμωρείται διά φυλακίσεως τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματικής ποινής τουλάχιστον δέκα χιλιάδων δραχμών». Από τη διάταξη αυτή, από την οποία απα-λείφθηκε το «εν γνώσει» της προηγουμένης ρυθμίσεως, προκύπτει ότι το έγκλημα της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής είναι τυπικό και για τη στοιχειοθέτησή του απαιτείται, αντικειμενικά μεν, 1) έκδοση τυπικά έγκυρης επιταγής, δηλαδή συμπλή-ρωση επί του εντύπου της επιταγής των στοιχείων που προβλέπονται στο νόμο, 2) υπογραφή του εκδότη, στη θέση υπο-γραφής του εκδότη, αδιάφορα αν η επιταγή εκδίδεται για ατομικό του χρέος και σύρεται επί προσωπικού του λογαρια-σμού, ή για χρέος άλλου και εταιρίας που εκπροσωπείται από αυτόν και σύρεται επί λογαριασμού του άλλου ή εταιρίας, 3) εμπρόθεσμη εμφάνιση της επιταγής προς πληρωμή και 4) έλλειψη αντιστοίχων διαθεσίμων κεφαλαίων στον πληρωτή, κατά το χρόνο της εκδόσεως ή της πληρωμής, υποκειμενικά δε, γνώση και θέληση των στοιχείων της πράξεως, της εκδό-σεως δηλαδή επιταγής, που είναι ακάλυπτη.
Με τη νέα προεκτεθείσα ρύθμιση […] αρκεί ο εκδότης αυτής σε επίπεδο γνωστικό να γνωρίζει ακόμη και ως ενδεχόμε-νο και σε επίπεδο βουλητικό να επιδιώκει ή απλά να αποδέχεται όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για την πραγμάτωση της αντικειμενικής υποστάσεως του εν λόγω εγκλήματος, μεταξύ των οποίων είναι και η έλλειψη διαθέσιμων κεφαλαίων. […] Με βάση τις παραπάνω προϋποθέσεις και ενόψει του σκοπού της διατάξεως του άνω άρθρου, προκύπτει…ότι δράστης (αυτουργός) του εγκλήματος της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής μπορεί να είναι μόνο ο «εκδίδων» επιταγή χωρίς αντίκρι-σμα, δηλαδή αυτός που πραγματοποιεί την επί του τίτλου δήλωση βουλήσεως υπογράφοντας το έγγραφο της επιταγής και θέτει αυτό σε κυκλοφορία, ανεξάρτητα από το πρόσωπο, για το οποίο επέρχονται οι έννομες συνέπειες που απορρέ-ουν από αυτή. Έτσι, συναυτουργία στην έκδοση ακάλυπτης επιταγής μπορεί να νοηθεί μόνο στην περίπτωση της από κοινού έκδοσης [υπογραφής] της ίδιας επιταγής από περισσότερα πρόσωπα. […]
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό της υπ’ αριθμ. 509/2019 προσβαλλομένης αποφάσεως, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, που δίκασε ως δευτεροβάθμιο Δικαστήριο… αποδείχθηκαν… τα ακόλουθα:
«… οι κατηγορούμενοι στη Θεσσαλονίκη, στους παρακάτω αναφερόμενους χρόνους, με πρόθεση, από κοινού ενερ-γούντες, με περισσότερες πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος, εξέδωσαν επιταγές μη πληρωθεί-σες από τις πληρώτριες τράπεζες, στις οποίες δεν είχαν διαθέσιμα κεφάλαια κατά το χρόνο εκδόσεως των επιταγών και κατά το χρόνο της πληρωμής αυτών, συγκεκριμένα ως νόμιμοι εκπρόσωποι της εταιρείας «… ΕΠΕ» 1) στις 09-09-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …92-4 επιταγή ποσού 15.000 ευρώ σε διαταγή «… ΕΠΕ» προς την « 1…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 19-09-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …839 λογαριασμό των κατηγορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια.
2) στις 26-09-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …9-0 επιταγή ποσού 15.000 ευρώ σε διαταγή «… ΕΠΕ» προς την «2…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 04-10-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …606-0 λογαριασμό των κα-τηγορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια.
3) στις 30-10-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …03-8 επιταγή ποσού 18.705,16 ευρώ σε διαταγή «… Α.Ε.» προς την «1…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 31-10-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …839 λογαριασμό των κατηγορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια.
4) στις 07-11-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …47-6 επιταγή ποσού 19.000 ευρώ σε διαταγή «… ΕΠΕ» προς την «1…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 07-11-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …839 λογαριασμό των κατη-γορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια. Ωστόσο, έναντι των ως άνω οφειλών τους όπως κατέθεσε ο μάρτυρας έγιναν καταβολές από τους κατηγορουμένους και απέμεινε οφειλόμενο το ποσό των 30.000,00 ευρώ, το οποίο μέχρι σή-μερα δεν έχει εξοφληθεί…».
Ακολούθως, με το διατακτικό της, η προβαλλομένη κήρυξε ενόχους τους κατηγορουμένους με το ελαφρυντικό του άρ-θρου 84 παρ. 2 δ΄ ΠΚ, του ότι:
«…στη …, στους παρακάτω αναφερόμενους χρόνους, με πρόθεση, από κοινού ενεργούντες, με περισσότερες πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος, εξέδωσαν επιταγές μη πληρωθείσες από τις πληρώτριες τράπεζες, στις οποίες δεν είχαν διαθέσιμα κεφάλαια κατά το χρόνο εκδόσεως των επιταγών και κατά το χρόνο της πληρωμής αυ-τών, συγκεκριμένα ως νόμιμοι εκπρόσωποι της εταιρείας «… ΕΠΕ» 1) στις 09-09-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …92-4 επιταγή ποσού 15.000 ευρώ σε διαταγή «… ΕΠΕ» προς την «1…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 19-09-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …839 λογαριασμό των κατηγορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια.
2) στις 26-09-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …9-0 επιταγή ποσού 15.000 ευρώ σε διαταγή «… ΕΠΕ» προς την «…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 04-10-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …606-0 λογαριασμό των κα-τηγορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια.
3) στις 30-10-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …03-8 επιταγή ποσού 18.705,16 ευρώ σε διαταγή «… Α.Ε.» προς την «1…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 31-10-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …839 λογαριασμό των κατηγορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια.
4) στις 07-11-2011 εξέδωσαν την με αριθμό …47-6 επιταγή ποσού 19.000 ευρώ σε διαταγή «… ΕΠΕ» προς την «1…» η οποία εμφανίστηκε προς πληρωμή στις 07-11-2011 και δεν πληρώθηκε διότι στον με αριθμό …839 λογαριασμό των κατη-γορουμένων δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια».
Υπό τις ανωτέρω, όμως, εκτεθείσες παραδοχές και, εν όψει του ότι, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, δεν συγκρο-τείται συναυτουργική συμμετοχή, όταν οι κατηγορούμενοι δεν εκδίδουν την επιταγή από κοινού, ως συνεκδίδοντες αυτήν, η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται της απαιτούμενης, κατά τα προεκτεθέντα, ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογί-ας, καθώς και νόμιμης βάσης, καθόσον στο πόρισμά της υπάρχουν ελλείψεις και έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες αναφο-ρικά με τη συναυτουργική συμμετοχή των αναιρεσειόντων στην τέλεση του αδικήματος της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής από κοινού και κατ’ εξακολούθηση, για το οποίο καταδικάστηκαν αυτοί, διότι δεν αιτιολογείται το στοιχείο της «από κοι-νού» τέλεσης της επίδικης αξιόποινης πράξης, αφού δεν προκύπτει από το αιτιολογικό της (συνδυασμό σκεπτικού και δια-τακτικού) πόσες υπογραφές υπάρχουν επί του σώματος των επίμαχων ακάλυπτων επιταγών, με αποτέλεσμα να καθί-σταται ανέφικτος ο έλεγχος περί της ορθής ή μη εφαρμογής των ουσιαστικών ποινικών διατάξεων των άρθρων 45 του ΠΚ και 79 παρ. 1 του Ν. 5960/1933. […]
